Przeciwbieżne czy współbieżne - które frezowanie lepsze?

Frezowanie drewna w stolarstwie.

Zanim o sposobie obróbki współbieżnym i frezowaniu przeciwbieżnym to kilka słów o drewnie. To na początek musisz pamiętać, że drewno jest materiałem niejednorodnym ze względu na swoją budowę komórkową. Czyli będziesz frezował wzdłuż, w poprzek i skośnie do słojów drewna.

Oczywiście pamiętasz, że do tego dochodzą wady budowy drewna:

• sęki,
• zawoje,
• falistość włókien,
• skręt włókien
• inne wady kształtu

Wady drewna – sęki

dlatego zobacz jak ważny jest sposób frezowania.

Powyższych czynników nie znajdziesz przy obróbce skrawaniem metali i dlatego nie możesz kopiować parametrów skrawanie z jednej do drugiej branży.

Kiedy zachodzi obróbka frezowania?

Otóż z frezowaniem mamy doczynienia podczas obróbki skrawaniem drewna lub materiałów drewnopochodnych.

Obróbka ta charakteryzuje się tym, że narzędzie którym pracujesz:

• frez nasadzany lub trzpieniowy,
• głowica frezarska
• a także zestaw frezów

nadajesz mu ruch obrotowy z wrzeciona lub bezpośrednio z silnika obrabiarki stolarskiej.

Natomiast materiał obrabiany przesuwasz po stole roboczym maszyny w stosunku do narzędzia. W centrach oróbczych CNC w zakładach stolarskich i fabrykach mebli będzie odwrotnie.
Materiał obrabiany jest zamocowany na stole lub na przyssawkach, a narzędzie jest przesuwane razem z elektrowrzecionem przez sytem śrub kulowych i wózków na prowadnicach liniowych.

Co otrzymujesz podczas obróbki frezowania?

Cechą charakterystyczną frezowania jest to, że zawsze otrzymasz z tej operacji skrawania wióry.

W wyniku czego nadajesz pożądany kształt obrabianej powierzchni uzyskując:

• listwy profilowe,
• wyrównywanie powierzchni,
• czopowanie,
• wczepowanie,
• rowkowanie itp.

Frezowanie współbieżne

Frezowanie współbieżne

Obróbka skrawaniem współbieżna – jest to taki proces obróbki drewna gdzie kierunek posuwu materiału jest zgodny z kierunkiem obrotów narzędzia. Jeśli frezujesz współbieżnie twoje narzędzie a właściwie jego ostrze na wejściu w materiał będzie skrawać grubszy wiór a na wyjściu z materiału ten wiór będzie cieńszy.

O ile ten sposób frezowania w metalu ma prawie same zalety to w stolarstwie już nie.

Dlaczego w stolarstwie nie tak dobrze jak w metalu?

Otóż ze względu zróżnicowaną budowę drewna trzeba pamiętać o występujących siłach podczas skrawania powodujących zjawisko wciągania i odrzutu obrabianego elementu przy posuwie ręcznym.

Z tego względu maszyny do drewna zostały zaliczone do obrabiarek niebezpiecznych.

Co mówi o tym literatura fachowa?

Pamiętaj przy frezowaniu ostrymi narzędziami podczas obróbki sosny i dębu stwierdzono współczynnik siły odporu „c” o wartości od (-0,3) do (-0,5); znak minus oznacza wciąganie noża w drewno zamiast zwykłego odpychania.

Zjawisko wciągania zauważysz także dla narzędzia np. kiedy przesuwasz frezarkę ręczną FESTOOL, MAKITA, BOSCH itp. po obrabianym elemencie podczas frezowania współbieżnego.

Objawia się to niezamierzonym zwiększeniem prędkości posuwu na ostrze narzędzia w wyniku czego może nastąpić wyłamanie zęba lub złamanie freza a czasem wypadek przy pracy.

BHP na pierwszym miejscu.

Uwaga: tam gdzie frezujesz doklejki lub końcówki elementów w poprzek słojów to frezowanie współbieżne daje najlepszą jakość ponieważ uzyskujesz frezowanie bez wyrwań.

Przykład: okleiniarki ze wstępnym frezowaniem gdzie pierwszy frez pracuje przeciwbieżnie a drugi na wyjściu materiału współbieżnie aby nie wyrwać doklejki.

Frezowanie tradycyjne czyli przeciwbieżne.

Obróbka skrawaniem przeciwbieżna (tradycyjna) – o ile frezowanie współbieżne w obróbce drewna zastosujesz sporadycznie lub tylko na maszynach z posuwem mechanicznym, centrach CNC lub liniach produkcyjnych, to frezowanie przeciwbieżne jest obecne w każdym warsztacie stolarskim lub fabryce.

Ten sposób obróbki „frezowanie przeciwbieżne” zachodzi gdy materiał obrabiany przesuwasz po stole obrabiarki przeciwnie do kierunku ruchu obrotowego narzędzia. W tym przypadku na początku skrawania wiór jest cienki przy wyjściu ostrza z materiału wiór jest najgrubszy – odwrotnie niż ma to miejsce w skrawaniu współbieżnym.

Frezowanie przeciwbieżne – rys

Takie frezowanie przeciwbieżne zastosujesz praktycznie w każdej maszynie stolarskiej:

• frezarce dolnowrzecionowej,
• frezarce górnowrzecionowej,
• czopiarkach,
• strugarkach itp.

Przeciwbieżne frezowanie zastosuj również na centrach CNC.

Przy posuwie ręcznym ten sposób frezowania przeciwbieżnego jest bezpieczniejszy dla operatora ponieważ łatwiej jest zachować pełną kontrolę nad prowadzonym materiałem. Tutaj zjawisko odrzutu i wciągania jest bardziej kontrolowane przez stolarza.

Koledzy z branży obróbki skrawaniem metalu nie przepadają za tym sposobem frezowaniem chociaż czasami stosują taką obróbkę.

Dlaczego w metalu nie jest to frezowanie przeciwbieżne popularne?

Ponieważ występują u nich takie zjawiska, których oni nie lubią:

• zgniot materiału,
• tarcie wióra,
• wysoka temperatura,
• utwardzanie powierzchni.

Są to takie czynniki, które powodują pogorszenie trwałości narzędzi – ale nie przejmuj się, w naszej branży stolarskiej te zjawiska nie maja znaczenia podczas skrawania przeciwbieżnego.

Frezy współbieżny i przeciwbieżny

Podsumowując skrawanie przeciwbieżne i skrawanie współbieżne.

Przy posuwie ręcznym zawsze używaj skrawania przeciwbieżnego.

Jeśli musisz zastosować skrawanie współbieżne rób to bardzo ostrożnie najlepiej z posuwem mechanicznym.

Pamiętaj, że w naszej branży frezarki stolarskie mają obroty prawe i lewe a frezy występują jako prawe i lewe.

Jest to rozwiązanie stosowane powszechnie w przemyśle na centrach CNC i liniach produkcyjnych.

Żródło:

*Kazimierz Duchnowski „Maszynowa obróbka, narzędzia i podstawowe obrabiarki stolarskie”